De Bourgogne en zijn wijnen zijn een mythe in de wijnwereld. De meeste wijnkenners zijn dan ook van mening dat een goede pinot noir van de Côte de Nuits niet door een andere rode wijn ter wereld aan complexiteit, volheid en expressie overtroffen kan worden.
En ondanks het wereldwijde enthousiasme voor de chardonnay zijn ook de grandioze chardonnays uit Chablis en van de Côte de Beaune originele en ideale wijnen gebleven. Maar waar veel licht is, is ook veel schaduw: de wijngoederen liggen zeer verspreid en de kwaliteit in de duurdere prijsklassen varieert. Op goed geluk kopen houdt hier, nog meer dan in andere gebieden, het risico teleurgesteld te worden.
De geschiedenis van de Bourgogne in vogelvlucht
De vroegste bewijzen van wijnbouw in Bourgogne gaan terug tot de 2e eeuw na Chr. Maar waarschijnlijk verbouwden de Kelten al druiven en bottelden ze wijn. (Redactie: Een grafsteen uit de tijd van de Kelten, in de dorpskerk van Corgoloin, toont wat eruit ziet als een Keltische god met een wijnrank in zijn rechterhand. Op andere grafstenen zijn druiven(trossen) afgebeeld. Het is echter opmerkelijk dat er in de streek, met name bij de opgravingen van de oude Keltische stad Bibracte veel Italiaanse amphora’s zijn aangetroffen, wat erop kan duiden dat de wijnproductie ter plaatse in elk geval niet voldeed aan de behoefte.) De middeleeuwse wijnbouwgeschiedenis van Bourgogne is voor heel Europa van grote betekenis, waarbij een grote rol is weggelegd voor de kerken en kloosters.
De wijnbouwtraditie van de kloosters begon met schenkingen: in 587 aan de abdij St. Benignus in Dijon en in 630 aan het klooster Bèze bij Gevrey. In 910 werd Cluny in Mâconnais gesticht. De abdij ontwikkelde zich daarna niet alleen tot kerkelijk machtscentrum, maar verwierf ook een aanzienlijk grondbezit in de wijnbouwgemeenten van de Côte d’Or.
Door de in 1098 in Cîteaux bij Nuits-St.-Georges gestichte Cisterciënzer orde werd de kloosterlijke wijnbouwcultuur systematisch vooruitgeholpen. De Clos de Vougeot diende de monniken als kennismaking met de wijnbouw. Deze werd door de snelle uitbreiding van de orde weldra over heel Europa bekend.
Twee gebeurtenissen doen tot in onze tijd hun invloed gelden: een decreet van Filips de Goede uit 1395 zou het druivenras gamay uit Bourgogne verdringen, waardoor de weg geëffend werd voor de hegemonie van de pinot noir; in 1443 stichtte de kanselier van Filips de Goede, Nicolas Rolin, de Hospices de Beaune, waarvan de jaarlijkse veiling nog steeds de belangrijkste graadmeter in Bourgogne is.
Na de Franse Revolutie in het wijnland Frankrijk structureerde het napoleontische erfrecht de tot op heden geldende sociale en bezitsverhoudingen van Bourgogne. Grondbezit wordt sindsdien evenredig geërfd door alle kinderen van een echtpaar, zodat de individuele bezitters steeds kleinere percelen toevallen. In 1851 reed er voor het eerst een trein van Dijon naar Parijs en zo steeg met de steeds groter geworden afzetmarkt de vraag naar goedkope, meestal uit Gamay geproduceerde wijnen. Toch stamt ook het eerste verzoek tot classificatie voor hoogwaardige wijnen uit diezelfde tijd, namelijk uit het jaar 1861. Na de inval van de druifluis omstreeks het jaar 1870 was de weerstand tegen geënte druiven in Bourgogne groter dan elders. Maar begin 20e eeuw verscherpte de crisis zich. De invoer van het AOC-systeem en de traditie van het streeksgewijs bottelen in de jaren ’30 legden de basis voor de huidige Bourgogne: een wijnbouwgebied dat in zijn geschiedenis de basis voor zijn toekomst draagt.
De wijnstreek Bourgogne in kaart gebracht
