Na het uiteenvallen van het in zichzelf gesloten, communistisch georiënteerde Oostblok zijn de wijnlanden van oostelijk Midden-Europa een nieuwe richting ingeslagen. Het geopolitieke begrip ‘Oost-Europa’ omvatte tot de omwenteling alle Europese landen die tot het invloedsgebied van de Sovjet-Unie en het zogenaamde Oostblok behoorden.
Na de ontbinding hebben deze landen getracht hun eigen identiteit te herstellen en tevens te laten zien dat zij ook historisch gezien al lange tijd deel uitmaakten van de kern van een Midden-Europese cultuur. Deze nieuwe manier van denken was en is voor veel van deze landen nog vaak problematisch, maar vormt tegelijkertijd ook een uitdaging.
Zolang de wijnbouw en de prijzen door de staat werden geregeld, stond de opbrengst op de eerste plaats en was de kwaliteit van het product slechts bijzaak. Nu moeten de wijnen naar het westen worden geëxporteerd, omdat de exportmarkt in het oosten na de politieke omwenteling sterk is afgenomen. Dit betekent dat de wijnbouwers en de wijncoöperatie zich moeten richten op een volledig nieuwe situatie.
Dit geldt des te meer na de toetreding van Tsjechië, Slowakije en Hongarije tot de Europese Gemeenschap in 2004 en die van Roemenië en Bulgarije in 2007. Deze landen moeten zich na hun toetreden houden aan de voorschriften van de EU voor de wijnproductie en niet meer aan de regels van het eigen land. De concurrentie met andere landen is groot, de wijnen uit het voormalige Oostblok moeten zich meten met producten uit de hele wereld en zich bij de consument waarmaken. Nu staat de kwaliteit van de wijnen op de voorgrond en de kwantiteit moet sterk worden teruggebracht.
Het veranderingsproces van de Midden- en Oost-Europese wijnlanden
Het veranderingsproces heeft in enkele van deze wijnlanden al grote vorderingen gemaakt, maar in andere staten moet nog een grote achterstand worden ingehaald. Daarbij komt dat veel oude structuren nog voortleven in de denkwijze en in het dagelijks leven. Veel wijngaarden zijn ondanks de privatisering van talrijke landgoederen en coöperaties vooral in de USSR-landen nog altijd staatsbezit. Maar in de meeste van deze wijnlanden komt een nieuwe generatie wijnbouwers op die graag een nieuwe weg willen inslaan. Zij zoeken advies van collega’s in andere wijnlanden over onderhoud, oogst en keldertechnieken en hun eerste pogingen werpen al aanzienlijke resultaten af. In Slovenië en Hongarije is al sinds vele jaren duidelijk dat men de vergelijking met de wijnen van de internationale concurrentie niet hoeft te vrezen en ook in Kroatië en Bulgarije worden enkele werkelijk zeer goede wijnen geproduceerd.
Om de westerse consument te bereiken moeten de eenvoudige getuigen van het verleden, zoals de Schwarze Mädchendruif, door kwaliteitsproducten worden vervangen. De ambitie is groot en het potentieel voor wat betreft de bodem en het klimaat is voorhanden. Er is een basis aanwezig in de vorm van zowel inheemse als internationale druivensoorten. Wijnbouwers uit de westerse wijnlanden hebben dat ingezien en proberen de veranderde uitgagspositie van deze landen te benutten. Vooral in Hongarije en Roemenië produceren eersteklas producenten uit Toscane en uit de Bordeaux, Duitse wijnkelders en handelaars samen met de plaatselijke wijnbouwers wijnen van internationaal niveau. In veel gevallen spelen westerse investeringen, maar ook wereldwijd bekende druivensoorten zoals cabernet sauvignon, merlot en chardonnay een grote rol.
Op verschillende beurzen kon men al opmerkelijke producten proeven en waarnemen dat er grote investeringen zijn gedaan en dat de plaatselijke wijnbouwers zich enorm hebben ingezet. Een aantal bedrijven verwerkt nu ook regionale druiven zoals furmint, rebula, mavrud en plavac mali en tracht met die wijnen het specialiteitensegment in het buitenland te veroveren. Als deze wijnen met moderne kennis worden geproduceerd, zullen zij zeker doorbreken in de wereld van de wijn en daar een belangrijke plaats gaan innemen.
Bron: WIJN, geschreven door Patrick Fiévez & Wolfgang Thomann(Uitgeverij Ullmann, ISBN: 978-3-8331-4617-6)
