Van alle landen van het voormalige Oostblok heeft wijnland Bulgarije het meest van de politiek-economische voorwaarden geprofiteerd. De rode en witte wijnen van dit wijnland, dat in het noorden aan Roemenië, in het westen aan Servië en Macedonië, in het oosten met de zwarte Zee en in het zuiden met Turkije en Griekenland grenst, vinden in veel West-Europese landen (bovenal Groot-Brittannië, Duitsland en de Benelux) nieuwe afzetmarkten.
Zowel de staats- als privéwijnkelders konden zich zo met nieuwe investeringen op de toekomst voorbereiden en dankzij een uitstekende prijs-presentatieverhouding – een belangrijk argument voor de koop van Bulgaarse wijnen – een goede marktpositie veroveren.
De geschiedenis van wijnland Bulgarije
De geschiedenis van het eerste Bulgaarse rijk begint rond 680. Twee eeuwen later beleefde het land een gouden periode die in talrijke gebieden grote veranderingen veroorzaakte. Zo ontwikkelden de gebroeders Kyrillos en Methodios het cyrillische alfabet dat de totale Slavische literatuur en cultuur zeer zouden beïnvloeden. Veel bouwwerken en ruïnes zijn nog vandaag getuigen van talloze architectonische scheppingen en de welstand van die eeuw en de volgende. Tot het einde van de Tweede wereldoorlog, die het land de communistische overheersing bracht, werd de wijnbouw in Bulgarije uitsluitend bedreven door kleine wijnboeren die hun eigen wijn maakten. In 1944 besloot de regering het collectieve systeem in te voeren dat tot dan toe nagenoeg onbekend was. Op de wijnbouwscholen werden nieuwe vakmensen opgeleid en talloze buitenlandse druivensoorten zoals cabernet sauvignon, merlot of welschriesling (ook bekend als de Olaszrizling) werden naast de inheemse soorten zoals gamza en mavrud geplant.
De grote wijnexporteur Bulgarije – rond 85 procent van de wijnproductie gaat naar het buitenland – heeft tegenwoordig met ongeveer 130.000 ha een kleiner verbouwoppervlak dan vroeger. Maar daadwerkelijk worden volgens ministerieopgaven slechts ongeveer 95.000 ha geëxploiteerd met blauwe, witte en tafeldruivensoorten. In de jaren ’80 werden in het kader van een door Gorbatsjov opgelegd programma ter bestrijding van het alcoholisme in de Sovjet-Unie talrijke wijngaarden stil gelegd, ook in Bulgarije dat grote hoeveelheden wijn in de Sovjet-Unie exporteerde. Een andere reden voor de sterke teruggang van de Bulgaarse wijnbouw is de hoge leeftijd van de wijnstokken. Sinds de opening naar West-Europa legt men weer nieuwe wijngaarden aan, vooral op de hellingen en is, met 34 procent, Rusland weer de belangrijkste afnemer. De verhouding van de productiehoeveelheid rode en witte wijn bedraagt nu twee op een.
De Bulgaarse wijngebieden hebben verschillende klimaatomstandigheden: in de Donauvlakte heerst een gematigd landklimaat, in Centraal- en Zuid-Bulgarije zijn de winters duidelijk zachter en in het oosten zijn de temperaturen dankzij de Zwarte Zee hoger. Regen valt vooral in het voorjaar en de voorzomer en de hoeveelheid schommelt tussen de 470 en 950 mm per jaar.
De grote wijnstreken
Wijnland Bulgarije heeft ruim 100 kleinere wijngebieden die worden verdeeld in vijf grote regio’s:
- de Donauvlakte in het noordwesten,
- het Zwarte Zeegebied in het oosten,
- de Onderbalkanregio met de zuidelijke uitlopers van het Balkangebergte en het Maritzadal in Centraal-Bulgarije,
- de Thracische laagvlakte in het zuiden,
- het Struma-dal in het uiterste zuidwesten
In het noorden – in het Donaudal en in de vlakte tussen de Donau en de Balkan – groeien zowel in de laagvlakte als op de berghellingen (tot 400 m hoogte op carbonaatgrond) druivenplanten. Op de aangeslibde grond en de lössvlakte groeien vooral de blauwe soorten cabernet sauvignon, merlot en gamza (ook wel bekend als Kadarka, een Bulgaarse druif met een karakteristiek aroma, kruidig en vol in de eerste jaren) en de witte druiven aligoté, muscat ottonel, dimiat en misket. Deze laatste is ook in Centraal-Bulgarije in het beroemde dal van de rozen inheems en verschaft een bloemige wijn met fijne muscataccenten. In het gebied bij de zwarte zee overwegen de witte druivensoorten die er ( op zanderige leemgrond) zeer smakelijke wijnen met finesse voortbrengen: hier worden vooral welchriesling, sauvignon blanc, chardonnay die op eiken vaten rijpt, rkaziteli en eveneens wat gewürztraminer verbouwd.
De bodemomstandigheden in het zuiden van het land (zanderige, kalkhoudende, bruine grond) zijn zeer geschikt voor felrode wijnen uit de pamiddruif en voor de mavruddruiven waarvan men een sterke, in de eerste jaren volmondige wijn maakt die soms aan mourvèdre doet denken.
In het zuidwesten bij de Griekse grens groeit in het warme, droge klimaat van het Strumadal een andere inheemse druivensoort, de melnikdruif. Deze geeft een sterke wijn met een intens bouquet, veel tannine en verouderingspotentieel – in zekere zin de syrah onder de Bulgaarse wijnen.
De Bulgaarse wijnclassificatie
In 1978 werden duidelijke regels opgesteld voor de classificatie van de wijnen naar voorbeeld van de Franse voorschriften. In 2000 werd de wijnwet geconformeerd aan de wetgeving van de Europese Unie. De vins de tables en vins pays behoren tot de standaardkwaliteiten. Daarna volgen de kwaliteitswijn en de eersteklas kwaliteitswijn. De wijnen met geografische oorsprongsbenaming respectievelijk gecontroleerde herkomst hebben op het etiket de naam van de appellation, de onderregio, het gebied, de stad of het dorp en komen dus overeen met de Franse AOC-wijnen. Nu voorziet de wet 47 appellations. Bovendien is er een eigen categorie voor met alcohol versterkte wijnen. De op houten vaten gerijpte kwaliteitswijnen hebben het kwaliteitsmerk ‘reserve’. In Bulgarije worden vooral vaten van Amerikaans, Frans en inheems hout gebruikt. De opbrengsthoeveelheden liggen in Bulgarije tussen 30 en hoogstens 60 hl per hectare, bij de kwaliteitswijnen rond 40 tot 50 hl en bij de appellationwijnen tussen 25 en 40 hl.
Bron: WIJN, geschreven door Patrick Fiévez & Wolfgang Thomann (Uitgeverij Ullmann, ISBN: 978-3-8331-4617-6)
